Συγκριτικά μεγέθη των Πλανητών του Πλανητικού μας συστήματος
Δίας
Δορυφόροι
Ο Δίας διαθέτει 66 δορυφόρους και ένα αχνό σύστημα δακτυλίων.
Οι τέσσερις μεγαλύτεροι κατά σειρά μεγέθους είναι: ο Γανυμήδης,
η Καλλιστώ, η Ιό, και η Ευρώπη.
Μερικοί από τους υπόλοιπους είναι: η Αδράστεια, η Μήτις,
η Αμάλθεια και η Θίβη κατά σειρά απόστασης από τον
Δία (οι πιο κοντινοί από όλους).
Άλλοι δορυφόροι είναι οι: Θελξινόη, Ευανθία, Αρχή, Λήδα,
Ιμαλία, Λυσιθέα, Ανάγκη, Κάρμη, Πασιφάη, Σπονδή, Σινώπη, κ.α.
Ο πέμπτος κατά σειρά από τον Ήλιο πλανήτης και ο μεγαλύτερος όλων είναι ο
Δίας. Ο Δίας είναι πραγματικά τεράστιος σε σύγκριση με τους υπόλοιπους πλανήτες
του ηλιακού μας συστήματος. Είναι δυόμιση φορές μεγαλύτερος από όλους τους
πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος μαζί. Ο Δίας είναι ο πρώτος από τους
εξωτερικούς πλανήτες του συστήματος (η ζώνη των αστεροειδών διαχωρίζει τους
εσωτερικούς από τους εξωτερικούς) και μαζί με τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον
Ποσειδώνα αποτελούν τους Δίιους πλανήτες οι οποίοι αποτελούνται από αέρια.
Η μέση θερμοκρασία στον Δία είναι περίπου -110 βαθμοί κελσίου. Η ενέργεια
που δέχεται από τον Ήλιο παρά το τεράστιό του μέγεθος είναι κατά πολύ
μικρότερη, περίπου ίση με το 1/25 της ενέργειας που δέχεται η Γη, εξαιτίας της
μεγάλης απόστασής του από τον Ήλιο. Παρόλα αυτά όμως η μέση του θερμοκρασία
είναι αρκετά μεγαλύτερη από ότι θα περίμενε κανείς. Όσο και αν ακούγεται
παράξενο, ο Δίας παράγει την δική του ενέργεια την οποία και εκπέμπει. Η ενέργεια
αυτή πιθανότητα οφείλεται στην συρρίκνωσή του κάτω από το ίδιο το βαρυτικό του
πεδίο.
Η σύσταση του πλανήτη συνίσταται κυρίως από υδρογόνο (88%), ήλιο (11%)
ενώ το υπόλοιπο 1% αποτελείται από αμμωνία, μεθάνιο, νερό, άνθρακα, αιθάνιο,
κ.α.. Τα χρώματα τα οποία βλέπουμε καθώς τον παρατηρούμε οφείλονται
αποκλειστικά στα αέρια που τον περιβάλλουν, στα οποία υπάρχουν ενώσεις θείου
οι οποίες και δίνουν τον καφέ χρωματισμό. Κάτω από τα περίπου 80 Km που είναι
το πάχος των αερίων αυτών κυριαρχεί το υδρογόνο, το οποίο βρίσκεται σε αέρια
κατάσταση έως τα 7.000 περίπου Km. Ακόμη πιο κάτω το υδρογόνο υγροποιείται
καθώς με το βάθος αυξάνονται θερμοκρασία και πίεση και σχηματίζεται ένας
ωκεανός από μοριακό υδρογόνο. Καθώς όμως κατεβαίνουμε ακόμη χαμηλότερα
στο εσωτερικό του πλανήτη, στα 14.000 περίπου Km, σταδιακά εξαιτίας των
ακραίων συνθηκών πίεσης και θερμοκρασίας το μόριο του υδρογόνου διασπάται σε
ξεχωριστά άτομα και μεταπίπτει σε μία κατάσταση ενός ηλεκτρικά αγώγιμου
ωκεανού από υγρό μεταλλικό υδρογόνο. Αυτό το παχύ ιδιόμορφο στρώμα είναι
υπεύθυνο για το ισχυρό μαγνητικό πεδίο του Δία, η ένταση του οποίου είναι
κατά πολύ μεγαλύτερη του αντίστοιχου γήινου πεδίου και το φτάνει σε
απόσταση ίση με το δεκαπλάσιο της ακτίνας του. Το πεδίο αυτό, τον προστατεύει
από τον ηλιακό άνεμο, ο οποίος το παραμορφώνει όπως και της Γης και το
συμπιέζει από την μεριά που οι ακτίνες του Ήλιου πέφτουν πάνω του, ενώ από την
άλλη αυτό επεκτείνεται σε σχήμα ουράς (μαγνητοουράς) τόσο πολύ που φτάνει την
τροχιά του Κρόνου. Όπως συμβαίνει και στην Γη, έτσι και στον Δία, στους πόλους
εμφανίζονται μαγνητικές καταιγίδες, αντίστοιχες με το πολικό σέλλας της Γης. Εκτός
όμως από τα φωτεινά αυτά κύματα που δημιουργεί και εκπέμπει ο Δίας,
ταυτόχρονα εκπέμπονται και ραδιοκύματα τα οποία φτάνουν μέχρι την Γη. Στο
κέντρο του πιστεύεται πως ίσως κρύβεται ένας πυρήνας από πέτρα και πάγο στο
μέγεθος της Γης.
Το τεράστιο μέγεθος του Δία και κατ? επέκταση η τεράστια βαρυτική του
δύναμη, έλκει το υδρογόνο και τα υπόλοιπα στοιχεία προς το εσωτερικό του και δεν
το αφήνει να διαφύγει στο διάστημα. Αυτός είναι και ο ένας από τους λόγους που η
μελέτη του Δία παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον καθώς σε αυτόν βρίσκονται τα
στοιχεία στην αρχική κατάσταση, όπως δηλαδή υπήρχαν κατά το σχηματισμό του
ηλιακού συστήματος από τον δίσκο αερίων και σκόνης που το δημιούργησε.
Υπολογίζεται ότι αν ήταν λίγο μεγαλύτερος, περίπου 13 φορές θα μπορούσε να
ήταν αναβαθμισμένος σε ένα καφέ νάνο. Αν ήταν ακόμη μεγαλύτερος θα μπορούσε
να γίνει ένα μικρό αστέρι, ένας μικρός Ήλιος. Τότε θα γινόταν σύντηξη του
υδρογόνου του προς ήλιον όπως γίνεται και στον Ήλιο του ηλιακού μας
συστήματος.
Ο Δίας περιστρέφεται πολύ γρήγορα γύρω από τον εαυτό του. Υπολογίζεται μία
πλήρης περιστροφή ότι διαρκεί περίπου 9 ώρες και 50 γήινα λεπτά, ενώ κάνει μία
πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο σε περίπου 12 χρόνια. Εξαιτίας της γρήγορης
περιστροφής του γύρω από τον εαυτό του, γρηγορότερης από κάθε άλλο πλανήτη
του ηλιακού μας συστήματος, παρουσιάζει μία πλάτυνση στους πόλους με την
ισημερινή του διάμετρο να είναι κατά 7% περίπου μεγαλύτερη από την πολική.
Ακόμη εξαιτίας της περιστροφής αυτής αναπτύσσονται όπως και στην Γη οι
δυνάμεις Coriollis και διάφοροι άνεμοι αρκετά γρήγοροι, οι οποίοι μπορεί να
φτάσουν και τα 700Km/h.
Στην εξωτερική περιοχή του και παρατηρώντας τον από το διάστημα ο δίσκος
του Δία μοιάζει να αποτελείται από εναλλαγές άσπρων και καφέ παράλληλων προς
τον ισημερινό περιοχές. Τις άσπρες περιοχές τις ονομάζουμε ζώνες και
αποτελούνται από αέρια τα οποία διαστέλλονται και ανέρχονται ενώ η σύστασή
του κυριαρχείται από αμμωνιακούς κρυστάλλους οι οποίοι λόγω της εκτόνωσης
βρίσκονται σε χαμηλότερη θερμοκρασία από τις πιο σκούρες (καφέ) περιοχές τις
οποίες καλούμε λωρίδες και των οποίων η σύνθεση κυριαρχείτε από αμμωνιακά
υδροσουλφίδια. Επειδή τα ανώτερα επίπεδα της ατμόσφαιρα περιστρέφονται με
μεγαλύτερη ταχύτητα, οι λωρίδες και οι ζώνες εμφανίζονται να κινούνται σε
διαφορετική κατεύθυνση μεταξύ τους. Ακριβώς εξαιτίας αυτής της κίνησης στα όρια
των ζωνών δημιουργούνται ιδιαίτερες μορφές, οι οποίες δεν είναι άλλο από
θύελλες, οι οποίες έχουν τεράστιο μέγεθος ενώ μπορεί να διαρκέσουν για πάρα
πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα (έως και 300 χρόνια). Η μεγαλύτερη και
εντυπωσιακότερη όλων είναι η τεράστια ερυθρή του κηλίδα, η οποία είναι τόσο
μεγάλη που θα μπορούσε να χωρέσει μέσα της πλανήτης με το διπλάσιο της Γης
μέγεθος ενώ πιστεύεται πως υπάρχει για πάνω από 400 χρόνια καθώς υπήρχε ήδη
το 1610, όταν με την πρώτη ανάπτυξη των τηλεσκοπίων, ο Γαλιλαίος ανακάλυψε
τους τέσσερις μεγάλους δορυφόρους του Δία, την Ιό, την Ευρώπη, τον Γανυμήδη και
την Καλλιστώ. Η ανακάλυψη αυτή από τον Γαλιλαίο έφερε επανάσταση στην
ανθρωπότητα καθώς αμφισβήτησε την γεωκεντρική αντίληψή που υπήρχε. Μέχρι
τότε ο κόσμος πίστευε ότι όλο το σύμπαν, όλοι οι πλανήτες και όλα τα αστέρια
περιστρέφονται γύρω από την Γη, ο Γαλιλαίος όμως με την ανακάλυψη των
τεσσάρων φεγγαριών του Δία, τα οποία περιστρέφονται γύρω από τον τεράστιο
πλανήτη απέδειξε ότι δεν περιστρέφονται τα πάντα γύρω από την Γη. Την άποψη
αυτή πρώτος διατύπωσε ο Αρίσταρχος ο Σάμιος κατά την αρχαιότητα και λίγο πριν
τον Γαλιλαίο, ο Κοπέρνικος.
Ο Γανυμήδης (διάμετρος 4806Km) είναι ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Δία,
βρίσκεται σε απόσταση 1,7 εκατομμύρια Km περίπου από τον Δία και είναι
μεγαλύτερος από τον πλανήτη Ερμή. Ο δεύτερος σε μέγεθος δορυφόρος είναι η
Καλλιστώ (διάμετρος 3138Km), στα 1.88 εκατομμύρια Km με μέγεθος περίπου όσο
και ο Ερμής, ενώ η Ιό (διάμετρος 3643Km)έχει το μέγεθος της Σελήνης (λίγο
μεγαλύτερος) και βρίσκεται μόλις 421.000 Km από τον Δία και η Ευρώπη (διάμετρος
3138Km), στα 670.000 Km η οποία έχει το μέγεθος της Σελήνης (λίγο μικρότερη).
Εκτός από τους συνολικά 66 δορυφόρους του Δία που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι
σήμερα (ο τελευταίος ανακαλύφθηκε το 1999) ο Δίας διαθέτει ένα αχνό σύστημα
δακτυλίων, πάνω από τον ισημερινό του, το οποίο διαχωρίζεται σε τρεις σειρές, σε
ένα εσωτερικό, ένα κύριο και σε ένα εξωτερικό. Το αχνό αυτό σύστημα αποτελείται
από πολύ μικρά κομμάτια σκόνης τα οποία εκτείνονται μέχρι την τροχιά του
τέταρτου σε απόσταση δορυφόρου του Δία, της Θίβης.