Συγκριτικά μεγέθη των Πλανητών του Πλανητικού μας συστήματος
Γη
Δορυφόροι
Η Γη έχει έναν δορυφόρο, την Σελήνη.
Ο τρίτος κατά σειρά σε απόσταση από τον Ήλιο πλανήτης είναι η Γη. Παρόμοια
με μέγεθος με τον γειτονικό της πλανήτη, την Αφροδίτη, η Γη είναι ο πλανήτης
αυτός του ηλιακού μας συστήματος με την μεγαλύτερη πυκνότητα. Ο σχηματισμός
της υπολογίζεται στα 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, από την συμπύκνωση νεφών
σκόνης και αερίων που υπήρχαν σε αυτήν την απόσταση από τον ήλιο. Αρχικά
ολόκληρη η Γη βρισκόταν σε διάπυρη κατάσταση, αποτελούμενη από μάγμα. Σιγά
σιγά, ο σίδηρος, ο οποίος έχει την μεγαλύτερη αναλογία στον πλανήτη και είναι
αρκετά βαρύς κατευθύνθηκε προς το κέντρο του εξαιτίας της βαρυτικής έλξης, όπου
στην συνέχεια στερεοποιήθηκε και δημιούργησε τον στερεό πυρήνα του πλανήτη.
Με το πέρασμα του χρόνο, ο πλανήτης άρχισε να ψύχεται εξωτερικά και να
δημιουργείται έτσι μία εξωτερική στερεή κρούστα, ο φλοιός. Σήμερα, ο φλοιός
αποτελεί το 1% του όγκου και το 0,5% της μάζας της Γης. Ο φλοιός δεν έχει το ίδιο
πάχος παντού. Κάτω από ηπείρους, το πάχος του φλοιού μπορεί να φτάσει τα
80Km, κάτω από μεγάλες οροσειρές ενώ κάτω από πεδιάδες είναι αρκετά
μικρότερο. Στους ωκεανούς το πάχος του φλοιού κυμαίνεται από 4 έως 8 Km. Τα
κυριότερα στοιχεία του γήινου φλοιού είναι κατά σειρά, το οξυγόνο(46,5%), το
πυρίτιο(28,9%) και το αργίλιο(8,3%), και η μέση πυκνότητά του περίπου ίση με 3.
Κάτω από τον φλοιό βρίσκεται ο μανδύας, ο οποίος διαχωρίζεται από τον
υπερκείμενο φλοιό με την ασυνέχεια mohorovicic. Ο μανδύας διαχωρίζεται σε
εξωτερικό (με πάχος περίπου 900Km) και εσωτερικό (με πάχος περίπου 2000Km)
μανδύα. Το σύνολο του μανδύα αντιστοιχεί στο 83% του όγκου και το 67% της
μάζας της Γης, η μέση πυκνότητά του είναι περίπου ίση με 5 και η θερμοκρασία και
η πίεση αυξάνουν με το βάθος. Έτσι λόγω των υψηλών θερμοκρασιών το υλικό του
μανδύα ρευστοποιείτε, λόγω όμως των υψηλών πιέσεων δεν χάνει την
συνεκτικότητά του και μεταπίπτει σε μία κατάσταση στην οποία ρέει ενώ είναι
στερεός.
Προχωρώντας στο εσωτερικό της Γης, μετά τον μανδύα και ως το κέντρο της Γης
(6370Km) υπάρχει ο πυρήνας, οποίος διαχωρίζεται από τον μανδύα με την
ασυνέχεια Gutenberg. Στον πυρήνα αντιστοιχεί το 16% περίπου του όγκου της Γης
και το 32,5% της μάζας της, με μία μέση πυκνότητα περίπου ίση με 12. Διακρίνουμε
τον εξωτερικό πυρήνα από το βάθος των 2900 Km έως τα 5000 Km μία ενδιάμεση
ζώνη πάχους 100 Km και έναν εσωτερικό πυρήνα έως το κέντρο της Γης. Επειδή τα
εγκάρσια σεισμικά κύματα S δεν διαδίδονται στα υγρά και δεν περνούν μέσα από
τον εξωτερικό πυρήνα διαπιστώνουμε ότι αυτό βρίσκεται σε ένα είδος υγρής
καταστάσεως, ενώ ο εσωτερικός είναι στερεός. Ο Πυρήνας της Γης αποτελείτε
κυρίως από σίδηρο αλλά και νικέλιο και άλλα στοιχεία σε μικρότερες αναλογίες.
Εκτός από την παραπάνω διάκριση, σε φλοιό-μανδύα-πυρήνα, υπάρχει άλλη
μία, αυτή που διαχωρίζει λιθόσφαιρα και ασθενόσφαιρα στα ανώτερα τμήματα. Η
λιθόσφαιρα, φτάνει σε βάθος τα 150 Km και αποτελείται από τον φλοιό και το
ανώτερο τμήμα του μανδύα, ενώ η ασθενόσφαιρα που βρίσκεται από κάτω της,
έχει πάχος περίπου 50 Km. Με την διάκριση αυτή, εξηγείται στην συνέχεια η
ασυνέχεια της λιθόσφαιρας καθώς αυτή δεν είναι ενιαία αλλά αποτελείται από
πλάκες (λιθοσφαιρικές πλάκες) οι οποίες μεταξύ τους μπορούν, κινούμενες σαν να
πλέουν πάνω στην βαρύτερη διάπυρη ασθενόσφαιρα, είτε να συγκρούονται είτε να
απομακρύνονται, είτε να βυθίζεται μία κάτω από την άλλη είτε να
πλαγιολισθαίνουν και να διαμορφώνουν την εικόνα του στερεού φλοιού που
βλέπουμε σήμερα.
Η Γη είναι ο μόνος πλανήτης στον οποίο, μέχρι σήμερα, έχει επιβεβαιωθεί
ύπαρξη ζωής. Βλέποντάς την από το διάστημα, παρατηρούμε το έντονο μπλε
στοιχείο της, το νερό. Το νερό, καλύπτει μία επιφάνεια περίπου ίση με το 71% του
πλανήτης (υδρόσφαιρα) το οποίο αντιστοιχεί κυρίως στους μεγάλους ωκεανούς,
ενώ μόλις το 29% της γήινης επιφάνειας αντιστοιχεί στην χέρσο. Γύρω από την
λιθόσφαιρα και την υδρόσφαιρα, υπάρχει η ατμόσφαιρα της γης, στην οποία
κυριαρχεί το άζωτο (78%), το οξυγόνο(21%) και άλλα αέρια σε μικρότερες
αναλογίες, με τους υδρατμούς και το διοξείδιο του άνθρακα να παίζουν σημαντικό-
ρυθμιστικό ρόλο στο κλίμα του πλανήτη. Καθώς ανεβαίνουμε προς τα επάνω στην
ατμόσφαιρα, μπορούμε να διακρίνουμε διάφορα στρώματα. Συναντάμε διαδοχικά
την τροπόσφαιρα, την στρατόσφαιρα, την μεσόσφαιρα, την θερμόσφαιρα και την
εξώσφαιρα. Η σχετική σταθερότητα του κλίματος στο πέρασμα δισεκατομμυρίων
ετών σε συνδυασμό με το νερό και το οξυγόνο του πλανήτη έδωσαν τις
απαραίτητες, αναγκαίες και ικανές συνθήκες για να αναπτυχθεί, συντηρηθεί και
εξελιχθεί η ζωή (με την μορφή που τη γνωρίζουμε) στην Γη.
Ακόμη αξίζει να αναφέρουμε πως η Γη διαθέτει ένα αρκετά ισχυρό μαγνητικό
πεδίο το οποίο την προστατεύει από τα φορτισμένα σωματίδια που έρχονται από το
διάστημα και κυρίως από τον Ήλιο, εκτρέποντάς τα προς τους πόλους. Το μαγνητικό
πεδίο της Γης οφείλεται στον ρευστό εξωτερικό πυρήνα της Γης, ο οποίος δεχόμενος
μεγαλύτερη θερμότητα από τον εσωτερικό πυρήνα αναδεύει το σίδηρο και το
νικέλιο που είναι τα κύρια στοιχεία του και δημιουργεί το μαγνητικό πεδίο του
πλανήτη. Το πεδίο αυτό δεν είναι σταθερό στο πέρασμα του χρόνου. Μεταβολές
τόσο της πολικότητάς του όσο και της θέσης του έχουν καταγραφεί σήμερα. Ο
μέσος χρόνος αλλαγής της πολικότητας του γήινου μαγνητικού πεδίου είναι τα
200.000 χρόνια ωστόσο η τελευταία αλλαγή χρονολογείται στα 800.000 χρόνια
περίπου από σήμερα. Η απόδειξη της αλλαγής του μαγνητικού πεδίου
αποθηκεύεται στα ορυκτά των εκρηξιγενών πετρωμάτων. Όταν η λάβα των
ηφαιστείων στερεοποιηθεί, τα μαγνητικά ορυκτά που εμπεριέχει
προσανατολίζονται βάση του μαγνητικού πεδίου που υπάρχει εκείνη την στιγμή.
Έτσι μελετώντας σήμερα οι επιστήμονες τα πετρώματα αυτά βρίσκουν πως ήταν το
μαγνητικό πεδίο της γης τότε (όταν στερεοποιήθηκε η καυτή λάβα).